فرهنگ مدرسه و ازخودبیگانگی تحصیلی؛ نقش واسطه نیازهای روان شناختی اساسی

ازخودبیگانگی مشکلی است که عده ای از دانش آموزان در طی تحصیل دچار آن می شوند. دانش آموزان ازخودبیگانه عموماً تبدیل به بزرگسالانی می شوند که دچار ازخودبیگانگی اجتماعی بوده و از لحاظ سیاسی و اقتصادی نیز فاقد توانایی هستند. بر اساس نظریه خودتعیین گری، محیط زندگی و نیازهای روان شناختی اساسی دانش آموزان بر ازخودبیگانگی آنان تأثیر می گذارد. بنابراین هدف پژوهش حاضر، بررسی رابطه فرهنگ مدرسه با ازخودبیگانگی تحصیلی با توجه به نقش واسطه ای نیازهای روان شناختی اساسی است. بدین منظور، 289 نفر از دانش آموزان دوره متوسطه شهرستان قم با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای انتخاب شده و به پرسشنامه های ازخودبیگانگی تحصیلی، فرهنگ مدرسه و نیازهای روان شناختی اساسی پاسخ دادند. برای تحلیل داده ها از مدل یابی معادلات ساختاری استفاده شد. نتایج تحلیل نشان داد که در ارتباط فرهنگ مدرسه با ازخودبیگانگی تحصیلی، نیازهای روان شناختی اساسی نقش واسطه ای دارد. نیازهای روان شناختی اساسی نیز اثر منفی و معنی داری بر ازخودبیگانگی تحصیلی دارد. اثر فرهنگ مدرسه بر نیازهای روان شناختی اساسی نیز، مثبت و معنی دار است. به طور کلی مدل آزمون از برازش مناسبی برخوردار بوده و 60 درصد از تغییرات ازخودبیگانگی تحصیلی را تبیین نمود.